«تماشای این فیلم را از دست ندهید»، شاید زیادی توصیهی شدیدی باشد ولی، تماشای این فیلم نسبتا شدیدا توصیه میشود.
به هیچوجه فیلمِ بینقصی نیست، که اتفاقا اشکالاتِ ریز و درشتِ زیادی دارد ولی، فیلمیست دلنشین، متفاوت و غیرمنتظره در سینمای ایران. تجربهاش کنید.
+ ایتالیا ایتالیا
* نیکی فیروزکوهی
جالبتوجهترین ویژگی He Loves Me... He Loves Me Not (2002)، آدری توتوست. فیلم بیشتر از هر چیزی، مجموعهای از قابهای خوشرنگِ آدری توتوست، و اگر فقط از این جنبه هم تماشایش کنیم، کلی تماشاییست!
*
مرا به سلول انفرادی می‌فرستند
هیچ‌کس نمی‌داند
رویای تو
در پستوهای عمیق هم
منتظرم می‌ماند
+ صدیقه مرادزاده
* شیما سبحانی
1
جادهی ساحلی... شبهای اهواز، کارون... قصهی دلنشین و دوستداشتنیای بود در هرمِ گرمای اهواز که همان اوایلِ راه رها شد. دختر (زن)ِ جوانِ مطلقهای که دانشجوی یکی از رشتههای پیراپزشکی بود توی اهواز و استادش... کسی از سرنوشتِ این قصه خبر دارد؟ از نویسندهی آن؟
2
برگشتهام به کوچههای نوجوانیام. کوچههایی که خیلی فاصله ندارند با کوچههای تمامِ این سالها، ولی جورِ خوبی بوی نوجوانیهایم را میدهند. نمیدانم چرا در تمامِ این سالها، از همین نزدیکیها، سراغشان را نگرفته بودم. من که همیشه دلتنگشان بودم! گاهی دلم میخواهد کوچهها کش بیایند و خانه دورتر شود تا قدم بزنم... همینطور قدم بزنم... توی کوچههایی که حتما من را به یاد نمیآورند... خانههایی که توی این سالهای نبودنم سربرآوردهاند... و درختانی که... اینها بودند... در تمامِ این سالهای نظارهگر بودند... شاید هم منتظرِ بازگشتِ آنهایی که بدرقهشان کرده بودند.
3
دلم تنگ شده برای اینجا نوشتن. برای همینجوری نوشتن و حرف زدن. کلا برای نوشتن. خیلی وقت هست که هیچ چیزی ننوشتهام. هیچ چیزی. دلم تنگ شده برای خیلیهایی که از اینجا عبور میکردند و توقفی... برای خیلیها. دلم تنگ شده برای آن روزهای دور. برای روزهای شاید... نوشتن. گاهی عیدی که میشود از ذهنم میگذرد: پستهای عیدی... آبینوشتها... فونتِ عزیزِ ب نازنین و بعد... اولین پیام... دومین... سومین... و صفحهی گفتگو و نقدی که نابود شد و حسرتش به دلم ماند.
4
دلم میخواهد بروم ایتالیا ایتالیا را ببینم. از همان زمانِ جشنواره این فیلم رفت توی لیستِ «باید بروم ببینم»ها. هر چند، خیلی لیستِ الزام‌آوری نیست! مثلِ رگِ خوابی که فرصتی نشد برای دیدنش... مثلِ خیلی فیلمهای دیگر که فقط راهی آن لیست شدند.
5
برخلافِ شیارِ 143ی نرگس آبیار که حتا آن‌قدر برایم جذابیتی نداشت که کامل تماشایش کنم، نفس را دوست داشتم. دارم. با بچهها سر ناهار در موردش حرف میزنیم. اینکه چقدر شبیه بچگیهای خودمان است... آن حجمِ خیالبافی... آن دلبستگیهای بیتعهدِ بدونِ وفاداری به یک شخصِ معین... آن کتاب خواندنهای یواشکی و همهچیز را چپکی فهمیدنها... آن احساس بزرگ بودن کردنها... و چقدر خوب است داشتنِ آدمهایی که چنین فیلمهای ضدجنگی بسازند... و چقدر تلخ و نفرتانگیز و سیاه و غمانگیز است جنگ.
6
خیلی فیلمها دیدم که نشد در موردشان بنویسم. از این به بعد سعی میکنم، اگر حرفی بود در مورد فیلمی، حتا در حد یکی دو جمله، اینجا بنویسم. اصلا از همین چیزهای معمولی ننوشتن است که کم کم نوشتن و حرف زدن را سخت می‌کند. حرف نزدن از باقی چیزها بماند بدهی ما...
7
مثلا توی فیلمهایی که این اواخر دیدم، انیمهی Your Name را دوست داشتم.
نشده بود، اگر بوده، یادم نیست که سریالی از همان اول، اینطور میخکوب و مجذوبم کرده باشد؛ شد و کرد. نه از همان قسمت اول، که از همان اولین دقیقهها، قبل از تیتراژ. انگار از مدتها قبل میدانستم که این سریال برای من لحظاتِ لذتبخشی خواهد داشت. تماشایش را همانوقتها گذاشته بودم، شاید برای روز مبادا. روز مبادا که نبود، ولی بعد از تماشای اولین قسمتِ بیگبنگ تئوری، همینجوری، یکهویی، رفتم سراغِ این یکی. فاکتورهای زیادی جمع شدند تا اینقدر این شروع را دوست داشته باشم؛ ماهیت پشتِ صحنهی خبر بودنش (که همیشه جزو موضوعاتِ موردعلاقهام برای تماشا بوده و هست)، فیلمِ آرون سورکین بودنش (با آن شیوهی خاصِ نوشتن و هوش و نبوغی که به وضوح از نوشته و آدمهای خلقکردهاش بیرون میزند)، سیاسی بودنِ قصه، قصههای شخصی پررنگ و شخصیتهای جذاب و... آن سخنرانیِ کوبندهی ویل مکاووی (جف دنیلز) قبل از تیتراژ (که شاید در یک پستِ دیگر آوردمش) در یک گردهمایی میهنپرستانه، در مورد اینکه چرا آمریکا بهترین کشور دنیا نیست، ولی میتوانست، میتواند باشد و... به هر حال همهی اینها باعث شدند که تا این اندازه مجذوبش شوم و سیزن اول را توی شلوغیهای این دو روز تماشا کنم. نه به درخشندگی اولین قسمت، ولی ادامهی این سریال HBO در این فصل هم، بسیار خوب بود. تماشایش به شدت توصیه میشود: اتاق خبر (The Newsroom). باز هم خواهم نوشت.
بعد باید کلی بنویسم در مورد حسهایم... خیلی چیزها در مورد جستجوی پروست؛ پرِ حرفم در موردش. بعد باید بنویسم از سیزن هفتم گیم آو ترونز که چقدر بد بود! بعد باید آن مطلبی را که قرار بود وسطهای این سیزن در مورد جیمی لنیستر بنویسم، بنویسم یک روزی. بعد باید در مورد شهرزاد بنویسم که این فصلش چقدر ناامیدکننده است و چقدر غیرقابلتحمل حتا! بعدتر... باید از خیلی چیزهای دیگر بنویسم، اما، آن حرفهای اصلی نانوشته خواهند ماند... در مورد تمامِ اتفاقاتِ این روزها و هفتهها و ماهها... از تمامِ دردهای مشترک جمعیمان... از تمامِ حرفها... اندوهها... خیلی چیزها... خیلی چیزها...
تمام نیمهی دومِ اسفند را دلم میخواست بنویسم از سالی که در حالِ تمام شدن بود... نشد. اسفندِ گذشته آن‌قدر شلوغ بود که نشد... حرفها هم مردند. داستایوفسکی میگوید: « همیشه چیزی هست که حاضر نیست از جمجمهی شما بیرون آید و تا آخر ناگفته در ذهنتان باقی می‌ماند و شما میمیرید و شاید اهمِ آنچه در ذهن دارید با خود به گور میبرید.»* اینجا البته، حکایتِ حرفهایی هستند که ناگفته میمانند و نه اهمیتشان. دل را باید برای آنها که مهم هستند سوزاند یا که... اصلا چه کسی میتواند اهمیتِ حرفها... چیزها را تعیین کند... و مگر همهچیز نسبی نیستند و هر چیز را نباید در ظرفِ نسبتش سنجید؟
ماند بدهیِ من به صبوحا که باارزشترین عیدیها را به من داد...
و حرفهایی که ماند... شاید برای وقتی دیگر.
پ. ن.: حالم اصلا بد نیست ولی، چقدر حالِ این پست بد شد!
پ. ن. 2: سال نو مبارک و پر از خوبی و سلامتی و آرامش؛ نه از آن آرامشها که به قولِ پروست بیشتر تسکین رنج باشد تا شادمانی... آرامشِ شادیآور (و پدیدآمده از شادی) و دلنشین و خواستنی... و البته التیامبخش در صورتِ لزوم.
بعدانوشت: اولین پست در سال جدید و اولین پست با ویندوزِ جدید! (البته که 7، که کماکان ویندوزِ محبوبِ من هست!)
بعدانوشتِ 2: مثلا قرار بود در مورد سالِ طفلکیِ نودوپنج بنویسم که با همهی تلخیهایش سزاوارِ بد و بیراه گفتنهای ما نبود. مثلا قرار بود در مورد فیلمهایی که این اواخر تماشا کردم بنویسم، که به سنتِ دو سه سالِ اخیرم پشت کردم و چندتایی از فیلمهای جدید را تماشا کردم و دلم میخواست چیزی در موردشان بنویسم، مثلا در مورد شباهتهای شاید به نظر عجیب و غریبِ لالالند و بویهود (من یک جورهایی متخصصم در پیدا کردنِ تفاوتها و شباهتهای عجیب و غریب البته!) مثلا دلم میخواست در موردِ اسفندِ محبوب بنویسم، در مورد هوای شهر، در موردِ... مثلا دلم میخواست در مورد خیلی چیزها بنویسم، لیستِ بلندبالایی که اگر به سنتِ سابق شماره میزدم بیش از بیست مورد میشدند... مثلا دلم میخواست از شهر کوچکی (سانسور خودخواسته هم البته میشود کرد مثالها را) بنویسم که دلم ندیده هوایش را کرد، آخرِ اسفندی! مثلا... مثلا...
* ابله
به سنت هر سال، که هیچوقت عملی نمیشود، مثلا پارسال، از بین فیلمهایی که قرار بود «حتما» تماشایشان کنم، فقط ابد و یک روز و فروشنده را دیدم، امسال هم فیلمهایی را انتخاب کردهام برای «حتما» دیدن! از همان «حتما»های بیاعتبارِ هر سال!
ایتالیا ایتالیا، ماجرای نیمروز، ویلاییها، رگِ خواب.
پ. ن.: کسی توی جشنواره فیلمی تماشا کرد؟ فیلمی را برای تماشا انتخاب کردید؟
ما دسته جمعی کارهایی میکنیم که اگر انفرادی انجامشان داده بودیم، واقعا از بابتشان شرمسار بودیم.
Young Mr. Lincoln 1939 +
میدونی چقدر خوششانسن مردمی که میفهمن چی براشون خوبه؟ این نعمت بزرگیه. میفهمی؟
A Room with a View - 1985
وکیل دوقلوهای وینکلوس: چرا قبلا یکی از این نگرانیهاتون رو اعلام نکردید.
مارک زاکربرگ: داره بارون مییاد.
وکیل: معذرت میخوام؟
مارک: یهویی شروع کرد بارون اومدن.
وکیل: آقای زاکربرگ، من همهی توجه شما رو به خودم دارم؟
مارک: نه.
وکیل: فکر میکنید من مستحقش هستم؟
مارک: چی؟
وکیل: فکر میکنید من مستحق این هستم که تمام توجه شما رو داشته باشم؟
مارک: من مجبور بودم سوگندی بخورم، قبل از اینکه ما این گواهیبازی رو شروع کنیم، و منم نمیخوام که عهد خودم رو بشکنم. پس بنده یه التزام قانونی دارم که بگم، خیر.
وکیل: بسیار خوب... نه. شما فکر میکنید که من لیاقت توجهتون رو ندارم.
مارک: من فکر میکنم اگه موکلهای شما میخوان بشینن روی شونههای من و خودشون رو «بلندقد» صدا بزنن، اونا این حق رو دارن که یه امتحانی بکنن. اما هیچ التزامی وجود نداره که من باید از اینکه بشینم اینجا و دروغهای مردم رو بشنوم لذت ببرم. شما قسمتی از توجه من رو داری، یه چیزی در حد مینیمم. بقیهی توجه من اون پشت توی دفترِ فیسبوکه، جایی که من و هم دانشگاهیهام کارایی رو میکنیم که هیچ‌کس توی اتاقش انجام نمیده. که مخصوصا شامل موکلین شما هم میشه که از لحاظ فکری و خلاقیت قادر به این کار نیستند. به اندازهی کافی جواب سوال فروتنانهتون رو دادم؟
1
خدایا! چه کارهایی که با هم میتونستیم انجام بدیم.
2
هی میخواستم یکبار دیگر بعد از چند سال شبکهی اجتماعی فینچرـ سورکین را تماشا کنم، بعد بروم سراغ تماشای استیو جابزِ سورکین (حواسم هست که سورکین نویسندهی استیو جابز هست و کارگردانش نیست. نیست واقعا؟ نقشِ بویل چقدر است در کارگردانی، و نقشِ سورکین چقدر است در وادار کردنِ او به ساختنِ آنچه که ساخته شده؟ کاش فینچر فیلم را کارگردانی میکرد... حسرتی که باقی خواهد ماند)، و هی جور نشد. دیویدی شبکهی اجتماعی گم شده و نسخهی دانلودیاش هم بد از آب درآمده بود. همین هی ذوقم را میکشت و باعث می‌شد تماشای استیو جابز که تماشایش یکی از وسوسهکنندهترین فیلمهای پارسال بود برایم، عقب بیفتد تا امشب که کلا یادم رفت قرار بود اول دوباره آن یکی را ببینم (نمیدانم این چه اصراری بود البته!)، و فیلم را پلی کردم و اعجازِ سورکین و رفقایش شروع شد. البته که نمیشد گذشت از جذابیتِ قصهی پدر تکنولوژی نوین، اصلا پیشوای دنیای دیجیتال... خب مگر توی دنیای انفورماتیک، مهمتر و موثرتر و غولتر از استیوجابز هم داریم؟ خدا میداند که چه مقدار از بدیهیات زندگیِ دیجیتالِ امروزِ ما میتوانست رویا باشد، اگر استیو جابز، روی تصورات غیرممکنش پافشاری نمیکرد. مردی که غیرممکن، محال، نه، نمیشود، برایش معنی نداشتند. اگر مارک زاکربرگ، خالقِ شبکهای به گستردگی فیسبوک و باعثِ شبکههای اجتماعی بعدی بود و زندگی اجتماعی و ارتباطاتِ دنیا را تغییر داد و فاصلهها را به کوتاهی یک کلیک رساند، استیو جابز اصلا خدای جهانی بود که مارک زاکربرگ در آن ترکتازی میکرد.
3
دلم میخواست شبکهی اجتماعی را دوباره تماشا کنم، بیشتر از همه برای یکی از لحظاتش، اگر بعد از این همه سال، خوب به خاطرم مانده باشد (بعد یادم باشد که این پایین بنویسم که چقدر نحوهی سرک کشیدن سورکین به زندگی این دو نابغه دنیای تکنولوژی را دوست دارم، برای مارک، جلسات بازپرسی و دادگاه به خاطر اتهام دزدی ایده، برای جابز، پشت صحنه سه رونمایی بزرگ زندگیاش که یکی با شکست مواجه شد، دومی باز به اپلِ محبوبش بازش گرداند و سومی که یک پیروزی و تحولِ عظیم بود، تازه پیش از آیپد و آیفون و آیپاد و...): مارک زاکربرگ نشسته است و طرف صحبت وکلای طرف مقابل است و بیتوجه به تمامِ گفتگوهایی که در اتاق و حول او و خطاب به او انجام میشود، حواسش به بارانِ بیرون است و این بیتوجهی و بیتفاوتی را با اشارهای آشکار هم می‌کند. اوجِ به هیچ جایی نگرفتن تمامِ آن تقلاها. و بعد یک سخنرانی طولانی و بیوقفه برای به رخ کشیدنِ خودش و تواناییهایش و بیتفاوتیاش نسبت به طرفِ مقابل و ادعاهای مطرحشده (باید شده این یک صحنه را دوباره ببینم امشب). بماند تمامِ تنهاییهای مارک... صحنهی رفرش کردنِ مدام صفحهی دختری که میخواهدش، تا وقتی که درخواستِ دوستیاش در جهانی که خودش خالقش است، پذیرفته شود.
4
بین استیو جابز و مارک زاکربرگِ آرون
سورکین، جابز شخصیتِ دوستداشتنیتریست. اصلا میخواهم بگویم به کار بردنِ «تر»،
برای «من» یکی که اشتباه است. چون مارک زاکربرگِ فینچر –
سورکین، اگرچه یک نابغهی خونسرد هست، ولی من دوستش نداشتم. اگرچه فیلم به نظرم یکی از بهترین فیلمهای هزارهی سوم
بود. استیوجابزِ سورکین را اما دوست داشتم. با وجود تمامِ چیزهایی که می‌شد برای دوست نداشتنش در فیلم پیدا کرد. انگار خالقان
اثر، با جابز مهربانتر بودهاند تا با زاکربرگ. شاید هم، قهرمانِ مرده را عشق
است.
5
راستی
حالا که صحبت نوابغ دنیای دیجیتال شد، The Imitation Game هم چه فیلم خوبی بود. توی فیلم استیوجابز هم، ادای دین میشود به آلن تورینگ، پدر کامپیوتر. مردی که به نحوی خارقالعاده بر جهان تاثیر گذاشت.
6
1
از همهی شیوههای پرورش عشق، از همهی ابزارهای پراکنش این بلای مقدس، یکی از جملهی کاراترینها همین تندباد آشفتگی است که گاهی ما را فرا میگیرد. آنگاه، کار از کار گذشته است، به کسی که در آن هنگام با او خوشیم دل میبازیم. حتا نیازی نیست که تا آن زمان از او بیشتر از دیگران، یا حتا به همان اندازه، خوشمان آمده بوده باشد. تنها لازم است که گرایشمان به او منحصر شود. و این شرط زمانی تحقق مییابد که ـ هنگامیکه از او محرومیم ـ به جای جستجوی خوشیهایی که لطف او به ما ارزانی میداشت، یکباره نیازی بیتابانه به خود آن کس حس میکنیم، نیازی شگرف که قوانین این جهان برآوردنش را محال و شفایش را دشوار میکنند ـ نیاز بیمعنی و دردناک تصاحب او.
+ در جستجوی زمان ازدسترفته – پروست
2
احتمالا این احساس همهگیر است. احساسِ ناراحتکنندهی وقتی که توی یک اثر ادبی، آن کسی که به منِ خواننده نزدیکتر است، دارد درگیرِ عشق به کسی میشود که نباید، درگیرِ آدمی اشتباهی. و البته، در این یکی، از پیش، از همان اولین مراحلِ دیدار، به دلیلِ آگاهیای که جهانِ اثر به ما داده است، میدانیم که این احساس شکل خواهد گرفت و به کجا خواهد انجامید. و جالب اینکه، آن‌قدر خوب مراحلِ دگرگونی این احساس، از بیتفاوتی و نپسندیدن، به عشق (یا احساس عاشقی، که گاهی فریبمان میدهد با نمایاندنِ خودش به شکل عشق) شرح داده شدهاست که در عینِ دلسوزی برای این طرفِ ماجرا، درکش هم میکنی.
3
داشتم فکر میکردم که این وصلهای اشتباهی توی ادبیات کم اتفاق نیفتادهاند. بعد حواسم رفت به این که مثلا عشقِ دارسی به الیزابت هم، از منظری دیگر، میتوانست اشتباهی باشد، و آن چیزی که جلوی اشتباهی به نظر رسیدنش را میگیرد، زاویهی نگاهِ ماست که از این سمتِ ماجرا شاهدِ آنیم (و یادمان نرود که آنطرفِ ماجرا، مردیست که از همان ابتدا به اشتباهی بودنِ این احساس اندیشیده و از تمامِ نگرانیها عبور کرده است) و خودِ الیزابت که بیتوجه به طبقه و خانوادهای که در آن زندگی می‌کند، صادق است و باهوش و مهمتر از آن اهلِ اندیشه و نه سبک‌سر. و البته که الیزابت، ربطی به اودت ندارد. و بعد یکهو، دلم خواست، غرور و تعصب را تماشا کنم دوباره. هر چند خیلی وقتها چیزی پیش میآید که دلم میخواهد تماشایش کنم، و نمیکنم.
4
وانگهی، بیآنکه خود بداند، این اطمینان که اودت منتظرش بود، که در جای دیگری با دیگران نبود، که او بدون دیدنش به خانه برنمیگشت، دلشورهی فراموششده اما همیشه آمادهی سربرآوردنِ آن شبی را که اودت در خانهی وردورنها نبود آرام میکرد، و این آرامش اکنون چنان خوش بود که می‌شد آن را خوشبختی دانست. شاید اهمیتی که اودت برای او یافته بود از همین دلشوره میآمد. آدمها معمولا چنان برای ما بیاهمیتاند که، وقتی بدینگونه رنج و شادیمان را به یکی از ایشان وابسته میکنیم، میپنداریم که او از کائنات دیگری است، در هالهای از شعر میزید، زندگی ما را به گسترهای آکنده از هیجان بدل می‌کند که در آن بیش و کم به ما نزدیک میشود. سوان نمیتوانست بی دلشوره به این بیاندیشد که در سالهایی که میآمد اودت برای او چه حالی مییافت.
+ جستجو - پروست
5
آن‌قدر نزدیک شده‌ام
که شبیه تو را دیگر
به ندرت می‌بینم
اما تا چشم کار می‌کند
تو را نمی‌بینم
تو را ندیده‌ام
تو را...
+ عباس صفاری
این اثر یوهانس فرمیر (نقاش هلندی 1631-1675)، همان تابلویی هست که به نظر پروست زیباترین تابلوی دنیاست و بارها به این تابلو و به فرمیر، در جستجو اشاره می‌کند.
پ. ن.: یوهانس فرمیر، همان نقاشِ دختری با گوشوارهی مروارید هست.
ـ میدونی چه اتفاقی براشون افتاد؟
ـ نه.
ـ دقیقا. هیچی. زندگیشون رو کردن و هیچ اتفاقی براشون نیفتاد.
Room 2015
سزار که دشنههای بیقرار دوستانش او را به پایهی مجسمهای چسباندهاست، برای اینکه وحشتش به حد کمال برسد، در میان تیغهها و چهرهها، چهرهی مارکوس یونیوس بروتوس، دستپروذه و شاید هم پسر خود را میبیند. آنگاه دست از دفاع میکشد و فریاد حیرت برمیآورد: «تو هم، پسرم!». شکسپیر و کودو این فریاد دردناک را برمیگیرند.
سرنوشت، تکرارها، مشابهات و تقارنها را دوست دارد. نوزده قرن بعد، در جنوب ایالت بوینس آیرس، گاچویی مورد حملهی گاچوهای دیگر قرار میگیرد و هنگام افتادن، یکی از پسرخواندههایش را میشناسد. با سرزنشی ملایم و حیرتی آرام به او میگوید (این حرفها را باید شنید، نباید خواند): «پس اینطور!». او را میکشند و نمی‌داند که میمیرد تا صحنهای تکرار شود.
ـ خورخه لوئیس بورخس
*
وسط تماشای کلئوپاترا، سر صحنهی قتل جولیوس سزار توسط سناتورها، یاد «تو هم، بروتوس!؟» افتادم که دورهی بچگیام، یکی از مشهورترین جملات بود توی خانوادهمان! وقتِ خردهخیانتهای درون خانوادگی، وسط خردهناباوریها، این جمله هی تکرار می‌شد: تو هم بروتوس؟! شده بود یک بازی برایمان. طرفِ ماجرا لورفته پیشش، بیشتر اوقات مامان بود. ولی خودِ او هم گاهی اوقات بروتوس می‌شد. بعد یادم افتاد که یک زمانی یک چیزهایی در مورد این صحنه، که صحنهی موردعلاقهام بود در کل ماجرای سزار و کلئوپاترا و آنتونی، هم توی نمایشنامهی شکسپیر، هم فیلم جولیوس سزار و هم توی آن کتاب باریک دورهی کودکی و هر جای دیگری که قصهی این سه نفر را خوانده بودم، توی سررسید قدیمیام، وسطِ شعرها و... نوشته بودم. رفتم توی کتابخانه و سررسید را پیدا کردم و بعد از سالها بازش کردم. دقیقا یادم بود کدام سمتِ صفحه نوشته بودمش. برخلاف تصورم اثری از «تو هم، بروتوس؟!» نبود. فقط آن‌قدر این جمله را توی عمرم تکرار کرده بودم که حتا توی حرکاتِ لب سزارِ فیلم هم، دنبالش میگشتم.
تاریخ زیر متن بورخس، توی سررسیدم 21/4/80 هست. بیشتر از شانزده سال پیش!
پ. ن.: احساس میکنم قبلا توی شاید... هم این جمله را جایی به کار برده بودم! باید چک کنم بعد.
توماس اشنوز، یکی از نویسندههای برکینگ بد میگوید مایکل اسلوویس، فیلمبردار/کارگردان نابغهمان در روز پایانی به همهمان هدیههایی داد با نقلقول معروفی از دکتر زئوس که بهشان چسبانده بود: «غمگین نباش که تمام شد، خوشحال باش که اتفاق افتاد.» (+)
و من امروز، مدام این جمله را تکرار میکردم. جملهی قشنگیست و دلنشین، قابل تعمیم به خیلی موقعیتها و اتفاقات زندگیمان. روی یک تکه کاغذ نوشتمش و دادمش به الف. میتوانستم همان وقت توی تلگرام برای او بفرستمش. ولی ترجیحم این بود که روی کاغذ بنویسم تا نگهش دارد، شاید که هر از چند گاهی چشمش به آن بیفتد، بهجای اینکه در انبوه پیغامهای تلگرام گم شود و محو (هی قرار است دربارهی آفاتِ تلگرام و این شبکههای سریع و سهلالوصول و کنسروطورِ اجتماعی بنویسم و هی جور نمیشود). و بعد یک صدایی سعی میکرد خودش را به گوشم برساند. هی سعی میکرد خودش را عرضه کند. نمیشد، گیر کرده بود وسطِ همهی شلوغیهای امروز. بعد وقتی که شروع کردم به نقل کردن جمله توی فایل Word، خودش را یکجورهایی، کم و زیاد بالا کشید: غمگین نباش که تمام شد، خوشحال باش که «بالاخره» تمام شد، و بیشتر از این طول نکشید. این یکی هم قابل تعمیم هست به خیلی موقعیتها و اتفاقات و رابطههای زندگیمان. شاید خیلی بیشتر از اولی. گاهی پایان خیلی بهتر از امتدادِ... اصلا فرهادی جملهی گویایی را در دربارهی الیاش گنجانده بود: یک پایان تلخ، بهتر از یک تلخی بیپایان هست.
پ. ن.: عید مبارک.
پ. ن. 2: دربارهی برکینگ بد خواهم نوشت. تا به سرنوشت همهی فیلمهایی که توی یک سال اخیر تماشا کرده بودم و قرار بود در موردشان بنویسم، دچار نشده. و به سرنوشت ترو دتکتیو.
پ. ن. 3: هزار سال بود که پینوشت نگذاشته بودم!
1
تابستان آخرین نفسهای گرمش را میکشد و آخرین زورش را میزند. فصل فراغت... فصل مهربان و دوستداشتنیِ من... فصلی مثلِ رمانهای جین آستین...
دقت کردهاید نقش آلارم را ایفا میکنم؟ حواستان باشد این تمام شد، آن تمام شد، این دارد میگذرد... و فلان:دی.
2
هزار ساله که کتابفروشی نرفتهام. از آن کتابفروشیهای با دل سیر... از آن سِیر کردنهای لذتبخش بین قفسههای کتابها... هزار ساله که از بوی انبوهِ کتابهای نو و دستنخورده دور بودهام... به همین زودیها باید سری به یکی از آن کتابفروشیهای دوستداشتنیام بزنم.
3
بعد مثلا قرار بود کلی چیز بنویسم در مورد آدمهای گیم آو ترونز! همهی حرفها و دلنوشتههای نوشتهنشده، رفتند و محو شدند، متولد نشده... مثلا در مورد مهر جیمی لنیستر به برین و مردِ دوستداشتنیای که با برین بودن او را به آن تبدیل می‌کند، انگار کاملا بیربط به جیمی لنیسترِ سرسی، در مورد جان اسنو؛ پسرکِ ترسوی پر از ترس و تردیدِ بیعملی که عشق و مرگِ یک دختر وحشی، از او مردی ساخت، قهرمانی ساخت که دیدیم، از... از خیلی چیزها... خیلی آدمها...
4
به عقیدهی رادفورد، او رفت چون دنبالِ کسی میگشت، یا چون میخواست کسی پیدایش کند. (بلو ملودی؛ دی. جی. سلینجر)
5
آقای محمدحسن معجونی، آخر یک قسمتی از اون سریالی که رامبد جوان ساخته بود، میگفت ماها (زمینیها)، عادت عجیبی داریم که به جای لحظه، از خاطرهی آن لحظه لذت میبریم. بله. همینطور است... چقدر تلخ که اینطور است.
6
و من همیشه دیر رسیدم
شاید
هربار با قطار قبلی
باید می‌آمدم
(حسین منزوی)
7
شاید هیچ کسی را نتوان یافت که، با همهی پارسایی، روزی بر اثر پیچیدگی شرایط انسانی ناگزیر از همراهی با گناهی نشود که بیش از همه طردش می‌کند ـ البته بیآنکه بتواند بهطور کامل واقعیتهای ویژهای را که گناه در پس آنها پنهان شدهاست تا بتواند به او نزدیک شود و رنجش دهد، باز بشناسد. (جستجو – پروست)
8
سرزنشت نمیکنم. انتخاب اینکه عاشق کی باشیم، دست ما نیست. (آقای جیمی لنیستر فرمودن، همین الان، وقتی نشستهام و خواهرم گیم آف ترونز تماشا می‌کند... و من توی پرانتز اضافه میکنم: و عاشق کی نباشیم...)
راستی متوجه شده بودید که هنرپیشهی داریو ناهارایس بعد از سیزن سوم عوض شد؟ یعنی آن داریو ناهاریسی که ما میشناسیم، همانی نیست که از اول بود!
9
فاینالی برکینگ بد را تمام کردم!
10
برای دربارهی الی دو بار و برای جدایی سه بار سینما رفته بودم، اما هنوز نرفتهام فروشنده را تماشا کنم. هی وقت نمیشود، هی جور نمیشود.
اینکه فروشنده فیلم تحسینشدهی تحسینشدهترین کارگردانِ ماست، اینکه فیلمهای فرهادی، همیشه شگفتزدهات میکنند، اینکه فیلمهایش برای تو چارهای بهجز دوستداشتنشان باقی نمیگذارند، اینکه این فیلم دو جایزهی ارزشمند از معتبرترین جشنوارهی هنری سینمای جهان گرفته، اینکه حواشی کن و حواشی پیشآمده در مورد موضوع و... خواه ناخواه به عطش و کنجکاوی تماشاگران ایرانی برای تماشای این فیلم دامن زده و میزند درست، ولی شک نکنید که یکی از دلایل این استقبال، ترکیب قباد و شهرزاد است توی این فیلم، به دور از اغیار!
11
خبرت هست که بی روی تو آرامم نیست؟ (سعدی)
* بهرام حمیدیان
والت: من کل قضیه رو بهشون توضیح میدم.
گریچن: پس حالا که بحث توضیح دادن شد، به منم توضیح بده.
والت: من توضیحی به تو بدهکار نیستم. من به تو یک عذرخواهی بدهکار بودم که ازت عذرخواهی هم کردم. من خیلی متاسفم گریچن. پس تا الان دو بار ازت عذرخواهی کردم. من واقعا متاسفم. اینم سومین عذرخواهی.
برکینگ بد – سیزن دو – اپیزود شش
*
خیلی عجیبه که یکی در پایان سیزن سوم برکینگ بد، هنوز دوستش نداشته باشه؟
با برکینگ بد، در وضعیت So So به سر میبرم. مدارا میکنیم با هم! اگر در دو سیزن آینده تغییری در این وضعیت ایجاد شد، اعلام خواهم کرد!
* اینقدر ورد زبانم شده در این جور مواقع که یادم نبود اشاره کنم؛ سیاووش قمیشی :)
